Auteur: Nicole M.S.H. Janssen, werkzaam bij de Belastingdienst/Kennis- en Expertisecentrum Buitenland. Dit artikel is geschreven op persoonlijke titel.

De pensioenartikelen in het belastingverdrag Nederland-België roepen regelmatig vragen op. Soms is het lastig om overzicht te houden als men voor een inwoner van België met Nederlandse uitkeringen moet bepalen of een heffingsrecht aan Nederland of aan België toekomt. Voor mij aanleiding dit op te nemen in een schematisch overzicht, waarin de uitkomst in 4 stappen kan worden bepaald.

Auteurs: mr. S.H.W.A. (Stefan) Bemelmans en mr. S.P.M. (Sander) Kramer. Respectievelijk als promovendus verbonden aan het Expertisecentrum ITEM/Universiteit Maastricht en de Law, Tax & Business Unit van de Universiteit Hasselt (stefan.bemelmans@maastrichtuniversity.nl/stefan.bemelmans@uhasselt.be) en als promovendus verbonden aan het Expertisecentrum ITEM/Universiteit Maastricht (sander.kramer@maastrichtuniversity.nl)

Het grensoverschrijdend (fiscaal) pensioenrecht is mede vanwege het samenspel tussen Europese, internationale en nationale wet- en regelgeving een dynamisch, complex en interessant rechtsgebied. Tegelijkertijd stelt dit de grensoverschrijdend mobiele werknemer voor uiteenlopende vraagstukken en uitdagingen. De 27 lidstaten binnen de Europese Unie kennen immers een eigen pensioensysteem. Gelet op de bevoegdheidsafbakening kan de Europese Unie in beginsel niet direct invloed uitoefenen op het nationaal pensioensystem. Desalniettemin geldt als uitgangspunt dat de Europese Commissie binnen de Europese Unie een adequaat pensioen voor alle werknemers (en zelfstandigen) bestempelt tot prioriteit. In deze bijdrage – als eerste deel van de aangekondigde Pensioenreeks in dit Vakblad – analyseren de auteurs aan de hand van een rechtsvergelijking de wettelijke pensioenvoorziening (eerste pensioenpijler) tussen België, Duitsland en Nederland. De auteurs analyseren op welke wijze deze drie nationale pensioensystemen invulling geven aan de adequaatheid van pensioenen en in hoeverre rekening wordt gehouden met de positie en belangen van de grensoverschrijdend mobiele werknemer. In deze bijdrage wordt enkel de regeling omtrent de (pensioen)deelnemende werknemer besproken; de (zelfstandige) ondernemer blijft derhalve onbesproken. Uit deze rechtsvergelijking zal volgen dat de Belgische, Duitse en Nederlandse wettelijke pensioenvoorziening zowel kenmerkende overeenkomsten als verschillen kent en de positie en belangen van de grensoverschrijdend mobiele werknemer vaak worden vergeten.

Een Belgische pensioenregeling van een inwoner die in België werkt, mag fiscaal anders behandeld worden dan de Belgische pensioenregeling van een Belg die voor een Nederlandse inhoudingsplichtige werkt. Het Nederlandse afkoopverbod is niet in strijd met het EU-recht.

Bron: Hoge Raad, 9 april 2021, ECLI:NL:HR:2021:518

X wordt als inwoner van Saudi-Arabië aangemerkt. Hij is geen fictieve inwoner van Nederland. Zijn Nederlandse pensioenuitkeringen zijn belast in Nederland op grond van de protocolbepaling in het verdrag, omdat Saudi-Arabië pensioenen niet belast.

Bron: Gerechtshof ’s-Hertogenbosch, 19 februari 2021, ECLI:NL:GHSHE:2021:622

Duitse chauffeurs die voor een Nederlandse onderneming werken en Nederlands arbeidsrecht zou zonder rechtskeuze van toepassing zijn, moeten verplicht deelnemen aan de bedrijfstakpensioenregeling. Als Duits arbeidsrecht van toepassing zou zijn, hoeft dat niet.

Bron: Gerechtshof Arnhem-Leeuwarden, 19 januari 2021, ECLI:NL:GHARL:2021:472

Auteur: mr. drs. P.J.T. Mertens, wetenschappelijk coördinator bij Expertisecentrum ITEM en promovendus aan Maastricht University

Afgelopen zomer was het dan zo ver: na ruim tien jaar onderhandelen over een toekomstig pensioenstelsel in de Nederlandse pensioenpolder kwam daar een definitieve overeenstemming tussen het kabinet en de sociale partners. Deze geeft uitvoering aan het principeakkoord, dat ruim een jaar daarvoor werd overeengekomen. Centraal hierin staat het advies van SER (Sociaal-Economische Raad) uit 2015, waarin constateringen en aanbevelingen werden gedaan ten aanzien van het Nederlandse pensioenstelsel en meer specifiek de aanvullende pensioenen. In de loop der tijd zijn meerdere onderwerpen toegevoegd, waarbij uiteindelijk een ‘totaalpakket’ moest worden overeengekomen. Deze bijdrage gaat in op het totaalpakket. Getuige ook de analyse van de Belgische pensioenontwikkelingen in de afgelopen editie(1) en de Grundrente in Duitsland(2), is pensioenbeleid op internationaal niveau volop in beweging. Via een landenvergelijking zal de Pensioenreeks in dit Vakblad het pensioenbeleid in Nederland, België en Duitsland nader uitdiepen.

Het wetsvoorstel Wet bedrag ineens, RVU en verlofsparen is door de Eerste Kamer aangenomen. Het onderdeel dat ziet op de afkoop op of direct na de pensioeningangsdatum van 10% van het pensioenkapitaal is een jaar uitgesteld tot 2023.

Bron: Eerste Kamer, 12 januari 2021

Auteur: mr. S.H.W.A. (Stefan) Bemelmans, als promovendus verbonden aan het Expertisecentrum ITEM / Universiteit Maastricht en de Law, Tax & Business Unit van de Universiteit Hasselt (stefan.bemelmans@maastrichtuniversity.nl / stefan.bemelmans@uhasselt.be). Mede mogelijk gemaakt door de financiering van de Belgische Provincie Limburg.

Het is alweer ruim anderhalf jaar geleden, op zondag 26 mei 2019, dat de inwoners van België mochten stemmen voor een nieuwe federale regering. In de daaropvolgende 493 dagen zijn vele verschillende mogelijkheden verkend en intensieve onderhandelingen gevoerd. Uiteindelijk is het de zeven partijen van de Vivaldi-coalitie gelukt om op 30 september 2020 een nieuwe federale regering te formeren.(1) De nieuwe federale regering streeft ingevolge haar regeerakkoord naar een welvarend, solidair en duurzaam België.(2) Voor de sociale zekerheid betekent dit dat deze enerzijds dient te worden beschermd en dat anderzijds de financiering hiervan op lange termijn veilig dient te worden gesteld. Dientengevolge wordt het Belgisch pensioenstelsel opnieuw in de steigers gezet. In deze bijdrage worden door de auteur de pensioengerelateerde beleidsinitiatieven van de nieuwe federale regering tegen het licht gehouden. Hoewel op het moment van schrijven nog niet alle details bekend zijn, is reeds duidelijk dat de beleidsinitiatieven aansluiten bij de op internationaal en Europese schaal geconstateerde tekortkomingen van het huidig Belgisch pensioenstelsel.

De Europese Commissie daagt Nederland voor het Hof van Justitie voor de beperkende regels rondom grensoverschrijdende waardeoverdrachten van pensioenkapitaal en de grensoverschrijdende uitvoering van pensioenregelingen

Bron: Europese Commissie, 30 oktober 2020

Auteur: mr. S.P.M. Kramer, promovendus bij ITEM, Maastricht University (sander.kramer@maastrichtuniversity.nl)

Op 18 september jl. heeft Minister Koolmees de vragen, gesteld door Kamerlid Van der Linde (VVD), beantwoord omtrent de mogelijkheid voor gepensioneerden in het buitenland om via een app hun levensbewijs door te geven.(1) De huidige aanpak zet zoden aan de dijk op weg naar het onbelemmerd genieten van grensoverschrijdende pensioenbetalingen. Het is nu tijd de pensioensector de ruimte te gunnen deze oplossingsrichtingen verder te implementeren en te verfijnen, zodat de praktijk van het leveren van bewijs van in leven zijn meer in lijn komt met de gedachte van de Europese interne markt. In dit artikel bespreekt de auteur de antwoorden van de Minister, maar ook de achtergrond van de levensbewijzen en de aan de Kamervragen ten grondslag liggende ontwikkelingen.