Startende grensarbeider in België en invaliditeitsuitkering

Auteur: Nick Tax, voorlichter Bureau voor Belgische Zaken, Sociale Verzekeringsbank Breda In deze rubriek legt de redactie een vraag voor aan het Bureau voor Belgische of Duitse Zaken van de Sociale Verzekeringsbank. Het betreft vragen over internationale sociale zekerheid. Naast een concreet antwoord geven de Bureaus u advies over hoe te handelen. De kwestie die in deze editie behandeld wordt, is: &ldquo;De startende grensarbeider in Belgi&euml; en het recht op een invaliditeitsuitkering&rdquo; Als je grensarbeider wordt, krijg je te maken met de regelgeving van het andere land. Uit dat andere land krijg je, als je ziek en voorts invalide wordt, uitkeringen. Vandaag kijken we naar het Invaliditeitspensioen in Belgi&euml; en de WIA-uitkering uit Nederland. Aan de hand van het voorbeeld van Jan en de invloed van de Belgische en Nederlandse wachttijden op zijn uitkering, en de visie van het Hof van Justitie op het geheel. Dat geeft soms een verrassend resultaat. Casus Jan woont in Nederland, en hij gaat met ingang van 1 juli 2018 werken in Belgi&euml;. Op 30 september 2018 wordt Jan ernstig ziek. Wat zijn de rechten van Jan? Ziekmelding Jan meldt zich ziek bij het UWV en bij zijn werkgever. In Belgi&euml; is het gebruikelijk dat een zieke medewerker een briefje van zijn huisarts afgeeft bij zijn werkgever. Een Nederlandse huisarts geeft een dergelijke verklaring niet af. Vandaar dat Jan zich (ook) ziek meldt bij het UWV. Er wordt door het UWV een controleafspraak gemaakt, die door het UWV schriftelijk wordt bevestigd. Deze bevestiging geldt in Belgi&euml; als briefje van de huisarts, ook wel &ldquo;de vertrouwelijke&rdquo; genoemd. Het UWV licht de mutualiteit (het Belgische ziekenfonds waarbij Jan is aangesloten) in, Jan levert de brief van het UWV in bij zijn werkgever. Jan is bediende en heeft nu recht op 28 dagen loondoorbetaling van zijn werkgever, daarna betaalt zijn mutualiteit een ziektewetuitkering. Ziektewetuitkering Deze uitkering is afhankelijk van een wachttijd. Jan moet aantonen dat hij in 52 weken gedurende 180 dagen heeft gewerkt. Waar die heeft gewerkt is hier niet van belang. Jan heeft al een aantal jaren in Nederland gewerkt, en krijgt op zijn verzoek een E104 van het UWV, dat hij inlevert bij zijn mutualiteit. Hiermee wordt de wachttijd voor de ziektewetuitkering opgeheven. Jan heeft dus recht op een ziektewetuitkering uit Belgi&euml;. De hoogte van zijn uitkering is afhankelijk van zijn persoonlijke situatie. Er zijn uitkeringen voor gezinshoofden en voor alle anderen. Jan ontvangt een uitkering als gezinshoofd; zijn echtgenote heeft geen eigen inkomen. Tot dusver is er, voor wat betreft een uitkering weinig aan de hand. Jan blijft ziek, en ontvangt tot maximaal 52 weken ziekte een uitkering vanuit zijn mutualiteit. Vanaf dat moment verandert zijn situatie. Beoordeling recht op Invaliditeitspensioen Na 52 weken ziekte is er volgens de Belgische wetgeving recht op een invaliditeitspensioen, als er sprake is van arbeidsongeschiktheid van 66% of meer. Jan wordt gezien door een arts van het UWV. De arts van het UWV maakt een rapportage op, waaruit de arbeidskundig geneesheer van het Belgische RIZIV inderdaad arbeidsongeschiktheid van 66% of meer concludeert. Heeft Jan nu recht op een invaliditeitspensioen? Om een recht op een invaliditeitspensioen te openen moet er aan een aantal voorwaarden worden voldaan. Aan een aantal voorwaarden voldoet Jan: hij is Belgisch sociaal verzekerd, heeft al zijn werkzaamheden stopgezet en is 52 weken ziek, en hij is 66% of meer arbeidsongeschikt. Maar er is nog een voorwaarde: heeft Jan voldoende tijd in Belgi&euml; gewerkt om aanspraak te kunnen maken op een uitkering? Voorwaarden In Belgi&euml; geldt als voorwaarde om een invaliditeitsuitkering te kunnen krijgen dat je een wachttijd hebt doorlopen van 12 maanden, voor je eerste ziektedag. In deze periode moet je 180 dagen in Belgi&euml; hebben gewerkt. Een aantal dagen tellen ook mee als gewerkte dagen, waaronder dagen van gecontroleerde werkloosheid, dagen van jaarlijkse vakantie of dagen van inhaalrust. Dagen van arbeidsongeschiktheid tellen nooit mee als gewerkte dagen. Een werknemer moet ook voldoende sociale zekerheidsbijdragen hebben betaald. Jan is voltijds medewerker, maar wat als je deeltijdse werknemer bent? Als je een deeltijdse werknemer bent, dan moet je tijdens deze wachttijd 800 uren in Belgi&euml; hebben gewerkt en voldoende sociale zekerheidsbijdragen hebben betaald. Een aantal uren tellen ook mee als gewerkte uren, waaronder uren van jaarlijkse vakantie of uren van inhaalrust. Periodes van arbeidsongeschiktheid tellen nooit mee als gewerkte uren. Opgelet: Wanneer u door uw arbeidsregeling geen 800 uren kan aantonen tijdens 12 maanden, wordt deze periode verlengd tot 36 maanden. Geen uitkering? Het blijkt dat Jan niet voldoet aan de voorwaarde van 180 gewerkte dagen in 52 weken. Jan heeft gewerkt van 1 juli tot 1 oktober en komt dus dagen tekort. Jan krijgt dan ook geen uitkering vanuit Belgi&euml;. Omdat Jan in het verleden in Nederland heeft gewerkt, kan Jan ook een WIA-uitkering krijgen, naast de Belgische uitkering van de mutualiteit (Belgisch ziekenfonds). Voor deze uitkering gelden de Nederlandse voorwaarden. Zo geldt in Nederland een wachttijd van 104 weken. Jan moet dus nog 52 weken wachten tot hij een Nederlandse WIA-uitkering gaat ontvangen. Resum&eacute; Jan ontvangt na zijn ziekmelding eerst 28 dagen loon van zijn werkgever. Daarna krijgt hij een ziektewetuitkering vanuit zijn mutualiteit. Hij krijgt na 52 weken geen invaliditeitsuitkering, omdat hij geen 180 dagen in Belgi&euml; heeft gewerkt in de 52 weken voor hij ziek werd. Na 104 weken krijgt hij uitkering van UWV in Nederland. In de tussentijd heeft Jan dus geen inkomen, en moet zich wenden tot de sociale dienst van zijn woonplaats om zich van een inkomen te voorzien. Arrest Vesters Op 14 maart 2019 heeft het Hof van Justitie een arrest gewezen in de zaak Vesters. Vesters woont in Belgi&euml; maar werkte in Nederland. Vesters raakte werkloos en ontving een Belgische werkloosheidsuitkering vanaf 2 april 2015. Op 7 april 2015 heeft Vesters zich ziek gemeld en ontving een Belgische ziektewetuitkering, tot 6-4-2016. Op 7-4-2016 is ze invalide verklaard. Vanuit Belgi&euml; ontving ze met ingang van 7-4-2016 geen invaliditeitstuitkering omdat er slechts 4 verzekeringsdagen waren in de 52 weken voor de arbeidsongeschiktheid en Vesters dus niet voldeed aan de voorwaarden om in aanmerking te komen voor een dergelijke uitkering. Het UWV betaalde geen uitkering omdat nog niet was voldaan aan de wachttijd van 104 weken. Het Hof is nu van mening dat: &ldquo; de artikelen 45 en 48 VWEU aldus moeten worden uitgelegd dat zij zich verzetten tegen een situatie zoals die welke in het hoofdgeding aan de orde is, waarin een werknemer die na een periode van arbeidsongeschiktheid van &eacute;&eacute;n jaar door het bevoegde orgaan van de lidstaat waarin hij woont invalide is verklaard, zonder dat hij echter op basis van de wettelijke regeling van die lidstaat in aanmerking kan komen voor een invaliditeitsuitkering, volgens het bevoegde orgaan van de lidstaat waarin hij al zijn tijdvakken van verzekering heeft vervuld nog een extra periode van een jaar arbeidsongeschikt moet zijn voordat hij invalide wordt verklaard en hem geprorateerde invaliditeitsuitkeringen worden verleend, zonder dat hij gedurende die periode echter een arbeidsongeschiktheidsuitkering krijgt&rdquo;.(1) Jan wacht af. Noten 1 Zie Arrest C-134-18. ECLI:EU:2019:212