29-01-2019 EU verordening Huwelijksvermogensrecht treedt in werking

Vandaag, 29 januari 2010, treedt de EU-verordening 2016/1103 in werking. Deze verordening moet er voor zorgen dat er een stelsel van uniforme regels voor het Huwelijksvermogensrecht ontstaat. De verordening is in 18 lidstaten van toepassing, waaronder Nederland. Bron: Verordening 2016/1103 van 24 juni 2016 De volledige verordening vindt u hier. In vakblad 2017, nr. 7 heeft Kerstin van de Ven de nieuwe verordening nader toegelicht. Hieronder is het gedeelte over deze verordening opgenomen. Daaronder staat nog een kort overzicht van PWC over deze verordening. --------------------------------------------------------- Kerstin van de Ven, Vakblad Grensoverschrijdend werken 2017-7. Europese Huwelijksvermogensrechtverordening Eerste gewone gemeenschappelijke verblijfplaats als hoofdregel De verwijzingsregels van het Europese Huwelijksvermogensrecht inzake het toepasselijk recht in geval van een huwelijk met internationale aanknopingspunten, gelden slechts voor huwelijken die n&aacute; 29 januari 2019 worden gesloten, of voor rechtskeuzes die n&aacute; deze datum worden gemaakt. Voor alle v&oacute;&oacute;r die datum gesloten huwelijken blijven de oude verwijzingsregels gelden.(6) De datum van het huwelijk of van de uitgebrachte rechtskeuze is dus van groot belang. Met de HuwVo is beoogd te voldoen aan de eisen van voorspelbaarheid en rechtszekerheid. Dit komt naar voren in de bepalingen met betrekking tot het toepasselijke recht als door de echtgenoten geen rechtskeuze is uitgebracht. Er is een hi&euml;rarchische lijst van objectieve aanknopingspunten, waarbij de eerste gewone gemeenschappelijke verblijfplaats van de echtgenoten na de huwelijksdatum het primaire aanknopingspunt is.(7) Verder gaat de HuwVo uit van het eenheidsstelsel, hetgeen betekent dat voor alle vermogensbestanddelen, ongeacht waar ze zich bevinden, hetzelfde recht van toepassing is.(8) Artikel 22 HuwVo bepaalt dat het op het huwelijksvermogenstelsel toepasselijke recht slechts wijzigt indien partijen staande het huwelijk een uitdrukkelijke rechtskeuze voor een ander rechtsstelsel uitbrengen. Een automatische wijziging als gevolg van tijdsverloop of nationaliteitswijziging is daarmee uitgesloten. (9) De HuwVo geeft geen definitie van het begrip gewone verblijfplaats. Het begrip is als aanknopingsfactor in het internationaal privaatrecht een autonoom begrip, waarmee wordt bedoeld dat bij de beantwoording van de vraag of iemand woonplaats heeft in een bepaald land, het conflictenrecht niet refereert aan het internrechtelijke begrip woonplaats van het land waarin men beweert woonachtig te zijn, maar zelfstandig bepaalt wat onder woonplaats verstaan dient te worden.(10) Er kan voor het huwelijksvermogensrecht aansluiting worden gezocht bij het begrip gewone verblijfplaats in de ErfVo. In overweging 23 van de ErfVo wordt als omschrijving van de gewone verblijfplaats vermeld: &lsquo;De plaats waar de betrokkene het permanente centrum van zijn belangen heeft gevestigd met de bedoeling daaraan een vast karakter te verlenen, waarbij voor de vaststelling van de gewone verblijfplaats rekening moet worden gehouden met de feitelijke omstandigheden die voor dat begrip bepalend zijn.&rsquo; Bijzonder punt van aandacht is dat de HuwVo spreekt over de eerste gewone verblijfplaats n&aacute; de huwelijkssluiting.(11) In de overwegingen wordt niet aangegeven binnen welke termijn er gesproken kan worden van een gevestigde eerste huwelijksdomicilie. Er wordt slechts gesteld dat de vestiging van een eerste gewone gemeenschappelijke woonplaats kort na de huwelijkssluiting dient te geschieden.(12) Onder de verwijzingsregels van het op dit moment nog van toepassing zijnde Haags Huwelijksvermogensrechtverdrag 1989 (HHV 1989) wordt eveneens aangesloten bij de eerste gewone verblijfplaats na de huwelijkssluiting.(13) In de Nederlandse rechtsspraak wordt veelal een termijn van een half jaar na de huwelijkssluiting aangehouden, met een uitloop tot &eacute;&eacute;n jaar. Die uitloop doet zich onder meer voor als &eacute;&eacute;n van de echtgenoten zich nog niet bij de andere kon voegen, omdat deze eerst een verblijfsvergunning diende te verkrijgen. Het Europese Hof van Justitie EG zal uitsluitsel moeten geven over wat onder de HuwVo de invulling is van het begrip eerste huwelijksdomicilie. Tot die tijd kan misschien worden aangesloten bij de betekenis die daaraan is gegeven in de Nederlandse rechtspraak.(14) Wanneer de echtgenoten geen gemeenschappelijke gewone verblijfplaats op of kort na het sluiten van het huwelijk hebben, geldt het recht van de staat waarvan beide echtgenoten op het ogenblik op het ogenblik van het sluiten van het huwelijk de nationaliteit bezitten.(15) Indien de echtgenoten noch een eerste gewone verblijfplaats hebben, noch een gemeenschappelijke nationaliteit, dan is het recht van toepassing van de staat waarmee de echtgenoten samen op het tijdstip van de huwelijkssluiting de nauwste banden hebben. Daarbij moet rekening worden gehouden met alle omstandigheden.(16) Omstandigheden van later datum zijn in beginsel niet van belang: het gaat om de omstandigheden rondom de datum van huwelijkssluiting. Laatste gewone gemeenschappelijke verblijfplaats bij uitzondering Bij wijze van uitzondering bepaalt artikel 26 lid 3 HuwVo dat de rechter op verzoek van &eacute;&eacute;n van de echtgenoten, kan beslissen dat het recht van een andere staat dan de staat van de eerste gewone verblijfplaats van de echtgenoten na de huwelijkssluiting van toepassing is op hun huwelijksvermogensregime, op voorwaarde dat de verzoeker aantoont dat: De echtgenoten in die andere staat hun laatste gemeenschappelijke verblijfplaats hadden gedurende een beduidend langere periode dan in de staat van hun eerste gewone gemeenschappelijke verblijfplaats; en Beide echtgenoten zich hebben verlaten op het recht van die andere staat bij het regelen of plannen van hun vermogensrechtelijke betrekkingen. Honoreert de rechter het verzoek, dan is het recht van die andere staat van toepassing vanaf de huwelijkssluiting, tenzij &eacute;&eacute;n echtgenoot het daarmee niet eens is. In die situatie wordt het recht van de laatste gemeenschappelijke gewone verblijfplaats van toepassing vanaf het moment van vestiging in die staat. Er ontstaat dan een &rsquo;wagonstelsel &lsquo;: het vermogen dat de echtgenoten v&oacute;&oacute;r de vestiging in de andere staat toebehoorde, blijft onder het oude stelsel vallen. Alhoewel de verwijzingsregels van de HuwVo beogen rechtszekerheid te garanderen(17) en de hiervoor aangehaalde artikel 22 HuwVo een onbewuste wijziging van het toepasselijke huwelijksvermogensrechtelijke stelsel uitsluit, introduceert artikel 26 lid 3 HuwVo toch de mogelijkheid van een in zekere zin onverwachte wijziging. Gewone verblijfplaats van (&eacute;&eacute;n van) de echtgenoten bij rechtskeuze Indien de echtgenoten gebruik maken van de mogelijkheid om v&oacute;&oacute;r of staande het huwelijk gebruik te maken van de in hun in artikel 22 HuwVo geboden mogelijkheid een rechtskeuze uit te brengen ten aanzien van het toepasselijke huwelijksvermogensrecht, dan geldt ook deze rechtskeuze voor het gehele vermogen.(18) De rechtskeuze kan worden uitgebracht voor het recht van de staat van de gewone verblijfplaats van de echtgenoten of van &eacute;&eacute;n van hen, op het moment van het maken van de rechtskeuze. De rechtskeuze kan ook worden uitgebracht voor het recht van de staat waarvan &eacute;&eacute;n van de beide echtgenoten de nationaliteit bezit op het moment van de rechtskeuze. Tenzij de echtgenoten anders overeen komen, heeft een in de loop van het huwelijk gewijzigde rechtskeuze slechts betrekking op de toekomst. Ook hierdoor treedt een wagonstelsel in werking: het vermogen dat de echtgenoten v&oacute;&oacute;r de rechtskeuze toebehoorde, blijft onder het oude stelsel vallen. De echtgenoten kunnen er echter ook voor kiezen om aan de wijziging terugwerkende kracht te verlenen. Belangrijk daarbij is dat in de overwegingen (19) wordt aangegeven dat deze terugwerkende kracht geen afbreuk doet aan de geldigheid van eerdere onder het tot dan toepasselijke recht tot stand gekomen rechtshandelingen, noch aan de rechten van derden die voortvloeien uit het eerder toepasselijke recht. Gewone verblijfplaats en landen met meer dan &eacute;&eacute;n rechtsstelsel Indien het aangewezen recht dat van een staat is met meerdere rechtsstelsels, bepaalt artikel 33 lid 1 HuwVo dat de interne verwijzingsregels aan moeten geven van welke territoriale eenheid binnen die staat de rechtsregels van toepassing zijn. Ontbreken dergelijke regels waarbij de gewone verblijfplaats van de echtgenoten als aanknopingspunt geldt, dan is het recht van toepassing van de territoriale eenheid waar de echtgenoten hun gewone verblijfplaats hebben. Datzelfde geldt overigens voor de situatie waarin de nationaliteit van de echtgenoten als aanknopingspunt geldt. Deze regeling is onder meer relevant voor Spanje, waar verschillende provincies een eigen huwelijksvermogensrecht hebben. Volgens artikel 35 HuwVo is een lidstaat die verschillende territoriale eenheden met eigen rechtsregels heeft, niet verplicht de verwijzingsregels van de HuwVo toe te passen op de eventuele samenloop van aanwijzingsregels tussen deze territoriale eenheden; de eigen conflictregels die bepalen waar (een van de) beide echtgenoten zijn gewone verblijfplaats heeft, mogen worden gebruikt. ------------------------------------- Verder nog een kort overzicht van de verordening van PWC. Met ingang van 29 januari 2019 zal de EU-verordening Huwelijksvermogensrecht in werking treden. Op dit moment is het huwelijksvermogensrecht moeilijk te begrijpen wanneer echtgenoten verschillende nationaliteiten hebben of als een gezamenlijke woonplaats ten tijde van het huwelijk ontbreekt. Wat het nu nog ingewikkelder maakt is dat veel landen hun eigen internationaal privaatrecht hanteren, dat volgens eigen regels bepaalt welk recht van toepassing is. De EU-verordening moet ervoor zorgen dat er een stelsel van uniforme regels van internationaal privaatrecht ontstaat waardoor de systematiek makkelijker te begrijpen en toepasbaar wordt. Waar en voor wie geldt de verordening? De verordening zal in de volgende 18 lidstaten van de EU van toepassing zijn: Nederland, Belgi&euml;, Bulgarije, Cyprus, Duitsland, Finland, Frankrijk, Griekenland, Itali&euml;, Kroati&euml;, Luxemburg, Malta, Oostenrijk, Portugal, Sloveni&euml;, Spanje, Tsjechi&euml; en Zweden. De verordening zal gelden voor huwelijken die zijn gesloten in &eacute;&eacute;n van de bovengenoemde landen op of na 29 januari 2019 dan wel v&oacute;&oacute;r 29 januari 2019, maar waarbij een rechtskeuze is gemaakt op of na 29 januari 2019. Wat betekent dit voor u? De inwerkingtreding van de verordening heeft tot gevolg dat enkele zaken zullen veranderen of strikter vastgelegd worden ten opzichte van het huidige huwelijksvermogensrecht. Hierna leest u met welke hoofdpunten u rekening moet houden: Echtgenoten zullen nog steeds de mogelijkheid hebben om te kiezen welk recht van toepassing zal zijn op hun huwelijksgoederenregime. Anders dan v&oacute;&oacute;r de verordening is de rechtskeuze echter niet beperkt tot het vermogen maar kan ook betrekking hebben op persoonlijke relaties. Als geen van beide echtgenoten in een lidstaat woont, moet onder de verordening de rechtskeuze blijken uit een schriftelijke overeenkomst die beide echtgenoten hebben ondertekend en voorzien is van een datum. In andere gevallen moet er ook voldaan worden aan de vormvereisten zoals die gelden voor huwelijkse voorwaarden in de lidstaat waar een of beide echtelieden wonen (zoals in Nederland een notari&euml;le akte). Onder de verordening is er geen parti&euml;le rechtskeuze meer mogelijk. Voor wijziging van de rechtskeuze gelden na 29 januari 2019 in sommige lidstaten extra vormvereisten. In het geval dat er geen rechtskeuze is gemaakt, bepaalt de verordening dat het recht van het land geldt waar de echtgenoten na het sluiten van hun huwelijk hun eerste gewone gemeenschappelijke verblijfplaats hebben. Mocht een dergelijke verblijfplaats er niet zijn dan geldt het recht van het land waarvan beide echtgenoten op het moment van de huwelijkssluiting de nationaliteit bezitten. Anders is het recht van het land van toepassing waarmee de echtgenoten samen ten tijde van de huwelijkssluiting de nauwste band hebben.

Menu

29-01-2019 EU verordening Huwelijksvermogensrecht treedt in werking

Nieuws